Báo Giáo Huấn Xã Hội Công Giáo số 19

1. Khía cạnh Kinh thánh

1. 1. Nghĩa vụ khai khẩn và bảo tồn trái đất

• Cựu ước trình bày Thiên Chúa như là Đấng Tạo Hoá quyền năng (St 2,2).
• Thiên Chúa nặn lên con người theo hình ảnh của Ngài và mời gọi con người canh tác trái đất (St 1,28).

• Con người được đặt làm quản lý vũ trụ, nhưng không có quyền khai thác vũ trụ một cách vô trách nhiệm.

1. 2. Đức Giêsu, một con người làm việc

1. 3. Bổn phận làm việc

2. Giá trị tiên tri của Thông điệp Rerum Novarum

• Cách tổ chức lao động mới của kỹ nghệ đã tạo ra cảnh khai thác các công nhân.
• Cảnh lầm than của giới công nhân đã trở thành cơ hội để cho chủ nghĩa xã hội và cộng sản khai thác cuộc tranh đấu chính đáng của giới thợ thuyền.
• Từ đó nảy ra “vấn đề lao động”, nghĩa là sự khai thác các công nhân.

• quyền tư hữu;
• nguyên tắc hợp tác giữa các giai cấp;
• những quyền lợi của những kẻ yếu kém và nghèo khó;
• những nghĩa vụ của các công nhân và chủ nhân;
• quyền lập hội.

3. Phẩm giá của lao động

1. 1. Chiều kích chủ thể và khách thể của lao động

• Người công nhân bị coi như một lực lượng sản xuất dựa theo cái nhìn duy vật và kinh tế.
• Đặt chiều kích khách thể lên trên chiều kích chủ thể: lao động và kỹ thuật được coi là quan trọng hơn chính con người.

• Điều kiện để cho hoạt động của con người mang lại thành quả dồi dào: xã hội được tổ chức thành những đoàn thể; hệ thống xã hội và pháp lý biết bảo vệ lao động; tình liên đới nghề nghiệp; sự kết hợp giữa trí tuệ, tư bản, lao động.
• Để đánh giá đúng mức việc làm và trả lương cân xứng, cần phải xét đến khía cạnh vừa cá nhân vừa xã hội của lao động.

1. 2. Tương quan giữa lao động và tư bản

1. 3. Lao động, cứ điểm cho sự tham gia

1. 4. Tương quan giữa lao động và tư hữu

1. 5. Việc nghỉ ngơi các ngày lễ (số 284)

4. Quyền làm việc

1. 1. Sự cần thiết của công ăn việc làm

1. 2. Vai trò của Nhà Nước và xã hội dân sự trong việc cổ động quyền làm việc

1. 3. Gia đình và quyền làm việc

1. 4. Phụ nữ và lao động (số 295)

1. 5. Lao động của các trẻ em (số 296)

1. 6. Di dân và lao động

1. 7. Nông dân và quyền làm việc

5. Những quyền lợi của các công nhân

1. 1. Phẩm giá các công nhân và việc tôn trọng những quyền lợi của họ

1. 2. Quyền được trả lương công bằng và phân chia lợi tức

1. 3. Quyền đình công

6. Tình liên đới giữa các công nhân

1. 1. Tầm quan trọng của các nghiệp đoàn

1. 2. Những hình thức mới của tình liên đới

7.  Những điều mới “Res novae” trong thế giới lao động

1. 1. Một chặng chuyển tiếp lịch sử

• Vài đặc trưng của toàn cầu hóa: Những hình thức sản xuất mới; Chuyển dời các cơ xưởng sang những khu vực địa lý xa với các cơ quan giữ quyền quyết định điều hành; Sự xa cách giữa nơi sản xuất và nơi tiêu thụ
• Những yếu tố thuận lợi cho sự toàn cầu hoá: Tốc độ giao lưu trong không gian và thời gian; sự vận chuyển dễ dàng về nhân lực và tài sản.
• Hậu quả: Sự xa cách giữa tư bản với điều kiện xã hội tại nơi sản xuất.

1. 2. Giáo huấn xã hội và thực trạng mới (res novae)

1. 3. Quyền đình công

8. Tình liên đới giữa các công nhân

1. 1. Tầm quan trọng của các nghiệp đoàn

1. 2. Những hình thức mới của tình liên đới

9.  Những điều mới “Res novae” trong thế giới lao động

1. 1. Một chặng chuyển tiếp lịch sử

• Vài đặc trưng của toàn cầu hóa: Những hình thức sản xuất mới; Chuyển dời các cơ xưởng sang những khu vực địa lý xa với các cơ quan giữ quyền quyết định điều hành; Sự xa cách giữa nơi sản xuất và nơi tiêu thụ
• Những yếu tố thuận lợi cho sự toàn cầu hoá: Tốc độ giao lưu trong không gian và thời gian; sự vận chuyển dễ dàng về nhân lực và tài sản.
• Hậu quả: Sự xa cách giữa tư bản với điều kiện xã hội tại nơi sản xuất.

1. 2. Giáo huấn xã hội và thực trạng mới (res novae)

ĐỨC GIÁO HOÀNG PHANXICÔ NÓI VỀ PHẨM GIÁ LAO ĐỘNG [1]
John A. Coleman | 20 tháng 11 năm 2013
Đinh Quang Bàn dịch
  Tôi được một nhóm lao động Công giáo ở San Francisco yêu cầu nói về lập trường của Giáo hoàng Phanxicô về phẩm giá lao động. Đó là một trong ba vấn đề xã hội nổi bật trong các bài giảng và các cuộc phỏng vấn đức giáo hoàng. Một trong những vấn đề đó là môi trường và sự suy thoái môi trường. Ngài đã nói về chủ đề này nhiều lần, bao gồm bài giảng dịp nhậm chức giáo hoàng của ngài. Có tin đồn rằng ngài sẽ viết một thông điệp xã hội về môi trường. Về chủ đề đó, đức Phanxicô kế tục phong cách của Giáo hoàng Bênêđictô trong cố gắng liên kết sinh thái môi trường với chủ đề sinh thái “con người”, chủ đề này cũng sẽ đề cao đề tài lao động. Một chủ đề xã hội thứ hai đức giáo hoàng đã thường xuyên đề cập là vấn đề di cư cưỡng bức. Bạn có thể nhớ lại ngài đã đi đến Lampadusa gần Sicily gặp những người nhập cư bất hợp pháp bằng đường biển. Một lần nữa, sự di cư cưỡng bức đó có liên quan với tình trạng thiếu cơ hội tìm được việc làm ở quê nhà.
Vào ngày lễ Thánh Giuse Thợ, đức giáo hoàng nói về các xã hội đặt lợi nhuận của công ty trên phẩm giá con người hoặc thậm chí trên cả sự sống con người. “Chúng ta đã đi đến điểm nào?”, ngài chất vấn. Ngài nhắc mọi người nhớ rằng Chúa Giêsu đã từng là một người lao động và ngài than phiền sự kiện các công ty coi trọng lợi nhuận hơn cả phẩm giá lao động. Ngài an ủi những người phải lao động như nô lệ trong các xưởng may mặc ở Bangladesh (đã có những cái chết bi thảm mới đây trong một nhà máy may bị đổ sập tại Dakka). Diễn giải chủ đề phẩm giá lao động, đức Phanxicô nói: "Chúng ta không lãnh nhận được phẩm giá từ quyền bính, tiền bạc hoặc văn hóa. Chúng ta có phẩm giá nhờ lao động". Ngài lưu ý: “Lao động là nền tảng cho phẩm giá con người. Có thể diễn đạt một cách hình tượng là lao động‘xức dầu’ phẩm giá cho chúng ta, giúp chúng ta sống viên mãn nhờ có phẩm giá, biến đổi chúng ta trở nên giống Thiên Chúa, Đấng đã làm việc và vẫn làm việc, vì Người luôn luôn hành động”. Những người quen thuộc với Linh Thao của Thánh Inhaxiô sẽ nhận ra chủ đề về một Đấng Thiên Chúa đang làm việc hoặc lao động như thế xuất phát từ việc chiêm niệm nghiêm cẩn để đạt tới tình yêu của Thiên Chúa  nơi điều Thánh Inhaxiô nói về một Thiên Chúa luôn lao động trong mọi sự. Ngài kết thúc bài giảng của mình với lời khuyên: “Tôi khẩn thiết kêu gọi mọi người phải luôn luôn bảo vệ nhân phẩm và sự an toàn của người lao động”.
Trong nhiều dịp, đức Phanxicô nói về việc giải quyết tình trạng thất nghiệp và cảnh báo nạn thất nghiệp trầm trọng của giới trẻ là một trong hai vấn đề nổi bật nhất thế giới hiện đang đối diện. Ngài cũng đã phê phán vấn đề tiền lương không công bằng. Khi đến với Ngày Giới trẻ Thế giới tại Brazil, đức giáo hoàng nói với các phóng viên có mặt trên chuyến bay: “Chúng ta đang có nguy cơ phải đối diện với một thế hệ không thiết làm việc. Nhờ lao động mà con người có được phẩm giá”. Ngài dường như nhấn mạnh một điểm được tìm thấy trong giáo huấn xã hội của đức Gioan Phaolô II theo đó một việc làm đường hoàng không chỉ hàm ý khoản thù lao đủ để trang trải các chi phí cho nhà ở, thực phẩm, trợ giúp y tế v.v. mà còn liên quan đến một loại công bằng là quyền được tham gia. Qua lao động, chúng ta tham gia vào xã hội và có một tiếng nói tích cực. Như vậy, mặc dù phần trợ cấp dành cho người không tìm được việc làm hoặc không thể làm việc vì những lý do thể lý có là một điều tốt đi nữa, thì cũng không thay thế được cho phẩm giá vốn gia tăng nơi những ai tích cực tham gia lao động và phục vụ xã hội.
Ngày 23 tháng 9 [năm 2013], đức Phanxicô xuống vùng Cagniliarca, Sardinia, nơi ngài gặp một nhóm công nhân thất nghiệp. Ngài chăm chú lắng nghe họ thuật lại nỗi đoạn trường của kẻ không có công ăn việc làm. Đức Phanxicô cầu nguyện vào cuối buổi gặp gỡ: “Lạy Thiên Chúa xin ban cho chúng con có việc làm– xin dạy chúng con chiến đấu cho công ăn việc làm” – cụm từ cuối cùng dường như bao gồm các công đoàn và việc tham gia tích cực của công nhân trong việc tìm kiếm và cùng tạo ra việc làm. Họ chiến đấu để có việc làm! Cũng tại cuộc gặp gỡ đó, đức Phanxicô nói: “Không trả lương công bằng, không cung cấp một việc làm, bởi vì bạn chỉ lo tìm kiếm lợi nhuận là hành động chống lại Thiên Chúa”. Tất nhiên, các vị giáo hoàng khác đã từng nói nhiều như thế rồi, nhưng điều lý thú ở đây là đức Phanxicô biết chọn đúng vị trí để khi phát biểu thì ngài thực sự ngỏ lời với những người lao động!
Trong cuộc phỏng vấn nổi tiếng của ngài ngày 1 tháng 10 [năm 2013] dành cho nhà báo vô thần, Ông Eugenio Scalfari, xuất hiện trên tờ báo Ý La Repubblica, đức Phanxicô nói rằng hai tệ nạn xã hội lớn nhất cần được giải quyết là sự cô đơn của người già và nạn thất nghiệp của người trẻ. Ngài nói: “Người trẻ cần việc làm [và hi vọng] nhưng chẳng tìm được gì trong hai thứ đó, và điều nguy hại là họ thậm chí không cần tìm hai thứ đó nữa. Họ đã bị hiện tại đè bẹp. Có thể nào bạn sống nổi khi bị đè bẹp dưới gánh nặng của hiện tại không? Bạn có thể tiếp tục sống như vầy được không?” Scalfari bẻ lại, cho rằng tạo công ăn việc làm là trách nhiệm của nhà nước và như vậy, việc đó không can dự gì đến Giáo hội. Đức Phanxicô mạnh mẽ lập luận rằng con người gồm thể xác lẫn linh hồn, xác hồn ảnh hưởng lẫn nhau. Chà đạp thể xác thì linh hồn cũng bị tổn hại. Phẩm giá bị đánh mất.
Chỉ gần đây thôi, đức Phanxicô đã tổ chức một cuộc họp với Tổng Giám đốc Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), Ông Guy Ryder. Trong cuộc tiếp kiến ​​riêng, hai người, theo Ông Ryder: “Đã thảo luận nhiều vấn đề mà tôi nghĩ rằng Giáo hội chia sẻ các mối quan ngại với ILO. Tại cuộc gặp gỡ ở ILO chúng tôi rất quan tâm cổ vũ cho mọi người có được việc làm xứng với nhân phẩm.  Đức Giáo hoàng Phanxicô nói về phẩm giá của lao động, về tầm quan trọng được Giáo hội và đích thân ngài dành cho phẩm giá của lao động và về những thách đố do vấn đề ấy đặt ra cho thế giới ngày nay. Và chúng tôi đặc biệt thảo luận về nỗi truân chuyên của một số người dễ bị tổn thương nhất trên thế giới. Và cách riêng ngài bày tỏ quan ngại về nạn buôn người và về công nhân nhập cư. Tôi nghĩ rằng chúng tôi đã có mối đồng cảm trong nỗi trăn trở khi nhận thấy cái cách nền kinh tế toàn cầu đang hoạt động hiện nay không hẳn lúc nào cũng phục vụ lợi ích của tầng lớp thấp cổ bé miệng nhất và cùng quyết tâm phải chỉnh đốn điều nầy”.  Có hai vấn đề nhức nhối được nhắc đến là trên thế giới đang gia tăng tình trạng bất bình đẳng trong mức thu nhập và giá lương bổng thấp kém. Ông Ryder và đức giáo hoàng cũng trao đổi về hai nhóm người lao động thường bị bỏ quên (người làm công giúp việc nhà và công nhân ngành viễn dương) và về nhu cầu làm sáng tỏ các quyền lao động của họ.
Trong một bài phát biểu với các người lao động ở Ý vào ngày 22 tháng 9 [năm 2013], đức Phanxicô liên kết sinh thái con người với vấn đề môi trường: “Lao động phải được kết hợp với việc bảo quản công trình tạo dựng, để cõi tạo thành có thể được giữ gìn một cách có trách nhiệm cho các thế hệ tương lai. Công trình tạo dựng không phải là một hàng hóa để khai thác, nhưng là một món quà để nâng niu. Công cuộc dấn thân cho sinh thái tạo nên cơ hội cho mối quan tâm mới trong các lĩnh vực liên quan đến sinh thái, chẳng hạn như năng lượng, nỗ lực ngăn chặn và loại bỏ các hình thức khác nhau gây ra ô nhiễm, cảnh giác với nạn cháy rừng. Ước gì việc chăm nom công trình tạo dựng và việc chăm sóc con người thông qua lao động có phẩm giá trở thành một nhiệm vụ chung. Sinh thái cũng là sinh thái con người”.
Đức Phanxicô có lần nói là các mục tử phải xông mùi giống con chiên của mình. Trong cuộc phỏng vấn nổi tiếng của ngài [2] dành cho các tạp chí của Dòng Tên, chẳng hạn như tờ America, đức giáo hoàng phân biệt giữa đường lối xem xét các vấn đề một cách trừu tượng và hành động nhập cuộc thực sự vào cuộc sống đời thường của mọi người. Ngài hòa mình thoải mái với những công nhân bình thường ở Ác-hen-ti-na, và một điều khá mới, với tư cách giáo hoàng, ngài dâng lễ cho các giới thợ thuyền tại Vatican. Một cụm từ đức Phanxicô sử dụng trong chuyến thăm Lampedusa cần phải được âm vang khắp nơi. Ngài nói về nguy cơ của nạn “toàn cầu hóa thái độ thờ ơ”, nghĩa là lùi bước, nhìn những hiện tượng ấy bằng con mắt của kẻ ngoại cuộc và xem chúng như điều không thể tránh khỏi, như điều bình thường trong thế giới của chúng ta. Đó là một phản ứng chúng ta phải quyết liệt khước từ và chống trả. Ta cần phải đấu tranh cho phẩm giá lao động trên toàn thế giới!
-Ghi chú:
Các từ trong [ ] do người dịch thêm vào, có tham khảo các nguồn khác. Chú thích [1] và [2] ở trong bài báo.
[1]   http://americamagazine.org/content/all­things/pope­francis­dignity­labor
[2]   http://americamagazine.org/pope­interview

“CON NGƯỜI SỐNG
KHÔNG CHỈ NHỜ CƠM BÁNH” (Mt 4:4)                                                                                                                                      Đình Vượng
Tôi được gợi ý viết bài chia sẻ với bạn đọc xoay quanh chủ đề “Xây dựng môi trường lao động mang tính nhân văn”. Tôi không biết phải viết như thế nào với một chủ đề thoạt xem rất thời sự, phong phú, đa dạng và rất gần gũi với cuộc sống vì có liên quan đến ‘cơm áo gạo tiền”. Chủ đề gợi ý có rất nhiều chuyện để nói, nhiều vấn đề cần bàn bạc. Ở đây, xin được chia sẻ với bạn châm ngôn đặc biệt của các đan sĩ dòng thánh Biển Đức và dòng Xitô “Ora et Labora – Cầu nguyện và Lao động”; và một biểu tượng rất sát với chủ đề này ở loại sách “Học làm người” của Nhà sách Khai Trí trước 1975.
ORA et LABORA1 – CẦU NGUYỆN và LAO ĐỘNG
Châm ngôn nói trên là sự cô đọng toàn bộ cuốn Tu luật của thánh Biển Đức, được các đan sĩ xem như linh đạo của đời đan tu. Những gì được biết liên quan đến sự nghiệp thánh Biển Đức thành Nursia (480-547) đã được thánh Giáo hoàng Grêgôriô Cả (590-604) viết lại trong tác phẩm ‘Dialogues – Đối thoại’ của ngài.
Các nhà viết sử văn minh phương Tây không thể viết lịch sử mà không đả động đến lịch sử Kitô giáo kể từ sau Chiếu chỉ Milan năm 313, quyền tự do tôn giáo ở đế quốc Roma được thừa nhận, và đặc biệt, năm 380, Hoàng đế Theodose tuyên bố Kitô giáo là quốc giáo. Sẽ không quá lời khi nói rằng, từ những thế kỷ đầu và thời Trung cổ, sự hiện diện của Kitô giáo đã làm nên lịch sử văn minh phương Tây, trong đó có sự góp phần không nhỏ của các đan sĩ Biển Đức.
Lúc xa lánh thế tục sống ẩn dật 3 năm ở hang Subiacô, đời sống thánh thiện của Biển Đức được nhiều người mộ mến, xin ngài nhận làm đệ tử. Biết không thể từ chối, năm 520, ngài quyết định lập một đan viện ở Subiacô và phát triển thêm 12 đan viện ở quanh đó. Khoảng năm 529, ngài lập một đan viện khác ở trên đỉnh núi Monte Cassinô cách Rome 60 km. Chính tại đây, thánh Biển Đức viết Tu luật. Cuốn Tu luật này đã được thánh Giáo hoàng Grêgôriô Cả phổ biến.
Khi viết Tu luật, thánh Biển Đức chắt lọc những tinh hoa của truyền thống đan tu Kitô giáo ở các cuốn luật trước đó của thánh Pacômiô, Basiliô, Augustinô, của Cassianô và ngài đưa ra một con đường tu đức không đòi hỏi phải quá khổ chế, có thể nói, Tu luật của ngài có tính trung dung, ngay cả người tín hữu cũng có thể tìm gặp trong cuốn luật này nhiều điều giúp hoàn thiện hóa cuộc sống Kitô hữu của mình. Tu luật của ngài phản ảnh cuộc sống của ngài, thánh Grêgôriô Cả nói “Thánh Biển Đức không dạy gì khác ngoài những điều ngài đã sống!” Sau khi thánh Biển Đức qua đời, ở phương Tây xuất hiện nhiều cộng đoàn đan tu áp dụng cuốn Tu luật của ngài, lấy châm ngôn “Cầu nguyện và Lao động” làm linh đạo.
“Với châm ngôn : “Cầu nguyện và Lao động” (Ora et Labora), các đan sĩ không những được huấn luyện về đời sống thiêng liêng mà còn được đào luyện cả về nhân bản, tâm lý và thể lý nữa. Nhờ lao động trí óc và chân tay như vậy, người đan sĩ xây dựng được một đời sống quân bình về thân xác lẫn tâm hồn. Đồng thời cũng tạo ra được nhiều thành quả tốt đẹp cả về mặt kinh tế, nghệ thuật, văn hóa, xã hội. Trong cuốn Đối thoại, thánh Grêgôriô Cả xác quyết : “Nhờ cây Thập giá, quyển sách và cái cày, thánh Biển Đức đã khôi phục lại nền văn minh Âu châu”, đem lại những ích lợi thiết thực cho xã hội lúc bấy giờ.

Quả thật điều đó không sai chút nào, nếu đọc lại lịch sử, ta không thể phủ nhận những đóng góp to lớn của các đan viện Biển Đức trong việc khôi phục lại nền văn minh Châu Âu: từ văn hóa, khoa học kỹ thuật, cũng như nghệ thuật cho đến đời sống tâm linh. Chẳng hạn như việc mở các trường học, học viện, các trung tâm dạy nghề, hay các trường nghệ thuật, mỹ thuật, hội họa, các xưởng thợ… phát minh ra những máy móc, dụng cụ sản xuất phục vụ cho nông nghiệp, giúp cho người dân lao động nghèo được cải thiện và nâng cao đời sống. Tóm lại, linh đạo thánh Biển Đức đã góp phần làm thăng tiến con người, xã hội và Giáo hội một cách phong phú và đa dạng2.”
Ở Tu luật3., giá trị của lao động được thánh Biển Đức nhấn mạnh ở chương 48. Tính cộng đoàn, một đặc điểm mới của tổ chức lối sống đan tu do ngài khởi xướng, và định sở hay vĩnh cư - có nghĩa là yên vị, ổn định sống suốt đời trong một đan viện – trở thành một trong những Lời Khấn đặc biệt của hội dòng Biển Đức4. Tính cộng đồng và việc ăn ở với nhau suốt đời, cùng ‘hỗ trợ’ nhau tiến bước trên con đường trọn lành luôn hối thúc các đan sĩ ‘miệt mài làm việc’. Ở chương 48, “với thánh Biển Đức, mục đích của lao động không phải chỉ là kiếm sống, như ngài nói ở câu 8: “Họ chỉ là đan sĩ thực sự khi sống bằng công việc do tay mình làm”; nhưng nhất là để chống lại “sự nhàn rỗi là thù địch của linh hồn” (c.1). Đời sống đan tu và sự nhàn rỗi, ươn lười, chểnh mảng không thể hòa hợp với nhau được.

Nhưng phải cẩn thận kẻo lại làm méo mó tư tưởng của thánh Biển Đức. Ngài không bảo lúc nào cũng phải làm việc để tránh suy nghĩ. Ngài cũng không bảo phải thay thế cơn lốc tư tưởng bằng đủ thứ công việc. Như ngài đề nghị, làm việc không phải đơn thuần là để lấp chỗ trống, để đan sĩ giải khuây; điều đó chỉ càng gây thêm thiệt hại.

Vai trò đầu tiên của lao động, một phương diện cơ bản của con đường thiêng liêng, đó là dậy ta biết ở với chính mình, biết đi xuống tới những giới hạn của thân xác mình, nếu có thể nói được như thế. Lao động đưa đan sĩ từ cái mơ mộng, từ cái ảo tới cái hiện thực.

Nhưng lao động cũng có một chiều kích khác: nó giúp ta phục vụ ích chung, phục vụ người khác. Đó là điều phân biệt cách cơ bản lao động với công việc chỉ làm để tiêu khiển. Lao động không tìm mình, không vì lợi ích riêng, nhưng là phương tiện chắc nhất để ra khỏi mình, để quên mình đi. Lao động là một trong những nơi chốn xác thực nhất để gặp được tha nhân. Khi đưa ta từ cái ảo tới cái thực, và từ sự yêu mình tới tình yêu tha nhân, lao động là một khoa sư phạm thiêng liêng đích thực, một con đường hoán cải tuyệt vời.5”

Đối với thánh Biển Đức, Đan viện là “Trường học phụng sự Thiên Chúa, mà Thầy dạy là chính Chúa Thánh Thần”, và ngài còn ví đan viện là ‘xưởng’.

Xưởng: ai cũng hiểu được rằng xưởng  là nơi có nhiều người thợ luôn miệt mài, cần mẫn để làm ra của cải. Thợ, một hình ảnh biểu thị sự thấp hèn của một giai cấp nhỏ bé trong xã hội, và đan sĩ là thợ nói đến sự khiêm cung, luôn ý thức địa vị làm tôi và chỉ biết chuyên chăm, cần mẫn trên đường ‘tu tâm dưỡng tánh’ Thợ và Xưởng làm tôi liên tưởng đến sự miệt mài ngày đêm của từng con ong thợ cần mẫn góp phần xây tổ (xưởng). Nói xưởng thì phải nói đến công cụ để sản xuất, công cụ ở đây không những là các phương thế tu đức mà còn là của cải vật chất người thợ cần phải biết trân trọng, gìn giữ, bảo quản “Phải coi các dụng cụ và của cải Đan viện như bình thánh trên bàn thờ” (Tl, Ch.31,10) và “Nếu ai cẩu thả trong việc sử dụng đồ dùng  Đan viện, sẽ bị khiển trách” (Tl, Ch.32,4)

Lúc con người trân trọng giá trị lao động hay việc làm và ý thức rằng chính Thiên Chúa truyền dậy con người phải lao động (St 2,15), cho con người được tham gia vào công trình tạo dựng của Ngài. Lao động nâng cao phẩm giá con người, lao động làm tôn vinh Chúa. Chính lao động, các đan sĩ (và mọi người) đã góp phần xây dựng đức ái một cách cụ thể, dù ngấm ngầm hay công khai.

Hẳn nhiên, thánh Biển Đức không chỉ nói lao động tay chân, nhiều nơi trong Tu luật ngụ ý cả lao động trí óc (Tl, Ch.2,4-6; 8,3…)  
MỘT BIỂU TƯỢNG ‘ĐẸP’…
Tôi tin rằng trước năm 1975, rất nhiều người quan tâm đến loại sách ‘Học làm người’. Loại sách này được hình thành mạnh mẽ nhất tại miền Nam kể từ khi học giả Phạm Văn Tươi mở nhà xuất bản “Học Làm Người” và cho in tác phẩm đầu tiên có tên gọi “Bắp thịt trước đã”.
Sách học làm người xuất hiện từ rất lâu, khoảng 1949-1950, chính ông Phan Tấn Tươi là người tiên phong mở mang văn hóa miền Nam trong thời kỳ chuyển tiếp thuộc địa qua độc lập. Chính ông thành lập Nhà xuất bản và phát hành với sự cộng tác của nhiều tên tuổi như Nguyễn Hiến Lê, Thu Giang Nguyễn Duy Cần, Phạm Côn Sơn, Hoàng Xuân Việt, và Phạm Cao Tùng. (Phạm Cao Tùng không phải ai xa lạ, chính là bút danh của Phạm Văn Tươi). Sau này, loại sách ấy vẫn được Nhà sách Khai Trí tiếp tục duy trì.
Các tác giả nói trên và một số tác giả khác ở miền Nam trước 1975, vì yêu quê hương dân tộc, vì muốn đất nước có những con người Việt Nam ‘văn minh tiến bộ hợp với nhân phẩm’ đã lao động sáng tạo ra loại sách này.
Chẳng biết ai trong số tác giả loại sách học làm người, hay có thể là của Nhà sách Khai Trí, vẽ ra biểu tượng nho nhỏ ở bìa sách đính kèm, theo tôi, nó phù hợp với chủ đề “Xây dựng môi trường lao động mang tính nhân văn”.
Một người nông dân đang lao động cần cù, chăm chỉ khai phá ruộng đất dưới ánh nắng mặt trời. Bao quanh biểu tượng là dòng chữ Nỗ lực rồi cậy trông. Ý tưởng thâm sâu của tác giả vẽ biểu tượng nói đây đã quá rõ. Qua biểu tượng này, xin được chia sẻ thêm về ý nghĩa của lao động.
Người nông dân là chủ thể, tác nhân của lao động. Ông ta làm việc cần cù, chăm chỉ, vất vả để có phương tiện sinh sống, để gia tăng lợi tức, và để góp phần ích lợi cho tha nhân, cộng đồng.
Cũng không thể không nói đến việc ‘nghỉ ngơi’ vì kết quả của sản phẩm ông làm ra, ông có quyền được nghỉ ngơi, hưởng thụ, thư giãn vì chính Thiên Chúa đã hành động như vậy “Vào ngày thứ bảy, Thiên Chúa nghỉ ngơi sau tất cả những gì đã làm” (St 2,2) Nghỉ ngơi không những là bổn phận của người Công giáo ở các ngày Chủ nhật và lễ buộc (GLHTCG số 2185) mà còn là bổn phận của người Công giáo (HTXH, 285) và là quyền lợi chính đáng của người lao động, Nhà nước có trách nhiệm phải đáp ứng... (HTXH, 286)
Cuối cùng, Nỗ lực rồi cậy trông. Cậy trông điều gì nếu không phải là tin tưởng và trông chờ những sản phẩm do mình làm ra cho chính mình, cho tha nhân, cho xã hội, tức là cậy trông kết quả của lao động!
 ------------------------------------------

Chú thích:

1. Khẩu hiệu đề cập ở bài viết là của dòng tu Biển Đức, đọc đầy đủ: "Ora et labora (et lege), Deus adest sine mora." "Pray and work (and read), God is there without delay" (or to keep the rhyme: "Work and pray, and God is there without delay") "Cầu nguyện và làm việc (và đọc tiếp), Thiên Chúa là ở đó không bao giờ chậm trễ". "Pray and work (and read), God is there without delay"
2. X. “Những Nẻo Đường Tâm Linh - Linh Đạo thánh Biển Đức”,  Benado Nguyễn Văn Độ, OC. & G. Kim Khẩu Nguyễn Văn Nam, OC.
3. Tu luật,  x. https://sites.google.com/site/chanlyvinhcuu/tu-luat-cua-thanh-bien-dhuc
4. Các đan sĩ Biển đức khấn hứa ba điều: định sở (không lang thang nay đây mai đó), hoán cải và vâng phục bề trên.
5. Chú giải Tu luật Biển Đức, bản dịch, X. www.chausonus.com/Chi-tiet-bv/195/Tu-luat-cha-thanh-bien-duc

ƠN GỌI CỦA NHÀ LÃNH ĐẠO DOANH NGHIỆP

Đan Quang Tâm

Kitô hữu, qua bí tích rửa tội, là những người đi theo Chúa Kitô. Họ đều có ơn gọi chung là nên thánh. Ơn gọi nên thánh này, Thánh Josemaria Escriva, người sáng lập phong trào Opus Dei, nói cần phải thực hiện bằng cách thánh hóa công ăn việc làm, thánh hóa bản thân trong công việc và thánh hóa người khác qua công việc của chúng ta. Người Việt Nam Công giáo chúng ta có thói quen dự lễ ngày mồng ba Tết âm lịch để thánh hóa công ăn việc làm.

Hội đồng Giáo hoàng về Công lý và Hòa bình, dưới sự chủ trì của Hồng y Turkson, đã phát hành quyển cẩm nang, một vade mecum, có nhan đề Ơn gọi của nhà lãnh đạo doanh nghiệp, nhằm cung cấp những hướng dẫn mang tính thực tiễn về giáo huấn xã hội Công giáo cho giới doanh nhân. Cẩm nang được “trình làng” trong cuộc hội thảo quy tụ 2.000 lãnh đạo doanh nghiệp Kitô giáo ngày 30/3 và 1/4 năm 2012 tại Lyon, Pháp. Tháng 11 năm 2014, cẩm nang phát hành lần thứ tư, có sửa chữa những sai sót và có những thay đổi nhỏ như gọi đức Gioan XXIII và đức Gioan Phaolô II là “Thánh” để phản ánh sự kiện hai vị cùng được tuyên thánh vào tháng 4 năm 2014 và đức Giáo hoàng Phanxicô xuất hiện lần đầu tiên với những trích dẫn từ Tông huấn Niềm vui Tin Mừng.    

Ơn gọi doanh nhân là một ơn gọi đích thực nhân văn và Kitô giáo. Đức Giáo hoàng Phanxicô gọi đó là “một ơn gọi cao quí, với điều kiện những người tham gia kinh doanh thấy mình được thách thức bởi một ý nghĩa lớn hơn trong cuộc sống; điều này sẽ giúp họ thực sự phục vụ công ích bằng cách cố gắng làm gia tăng của cải cho thế giới này và làm cho của cải đến với tất cả mọi người nhiều hơn” (EG, 203).

“Khi các doanh nghiệp và các thị trường nói chung đang hoạt động một cách đúng đắn, và được quản lý hiệu quả bởi các chính phủ, chúng đóng góp một phần không thể thay thế được về sự thịnh vượng vật chất và thậm chí cả về tinh thần cho nhân loại” (Ơn gọi của nhà lãnh đạo doanh nghiệp, 2).

Khi hoạt động tốt, các doanh nghiệp đóng góp vào công ích. Tuy nhiên, thất bại của các doanh nghiệp và thị trường ngược lại gây ra những tác hại khôn lường.

Cẩm nang thăm dò những thách thức và lợi ích của bốn “dấu hiệu của thời đại” là (i) toàn cầu hóa, (ii) các công nghệ truyền thông, (iii) tài chính hóa và (iv) các thay đổi văn hóa; và những trở ngại đối với với công ích. Trở ngại lớn nhất đối với nhà lãnh đạo doanh nghiệp đó là sống một cuộc đời “chia rẽ” phân ly giữa đạo đời đề cập đến trong Hiến chế Vui mừng và Hi vọng số 4.
 
Cẩm nang được biên soạn theo phương pháp Xem - Xét - Làm, do linh mục và hồng y người Bỉ Joseph Leo Cardijn (1882-1967) phát kiến và áp dụng trong phong trào Thanh Lao Công do ngài sáng lập. Phương pháp này có nguồn gốc tri thức từ mô tả của Thánh Tôma Aquinô về đức khôn ngoan và được giảng dạy trong Học thuyết Xã hội của Giáo hội (x. Thông điệp Mẹ và Thày, 236 và Quyển Tóm lược Học thuyết Xã hội của Giáo hội, 547). Nghĩa là rất “giáo huấn xã hội”, rất chân truyền.

Trung tâm của doanh nghiệp là nhân vị và phẩm giá con người. Phải quan tâm cổ vũ điều mà đức Giáo hoàng Bênêđictô XVI gọi là việc “phát triển con người toàn diện”, nghĩa là phát triển mọi chiều kích của tất cả mọi người và mỗi người. Doanh nghiệp chỉ có thể thực hiện được điều này khi trở thành “một cộng đồng các nhân vị”. Cẩm nang nhắc lại lời của Thánh Gioan Phaolô II nói rằng “mục đích của doanh nghiệp không phải chỉ làm ra lợi nhuận, nhưng phải được tìm thấy trong chính sự hiện hữu của doanh nghiệp như một cộng đồng các nhân vị nữa, cộng đồng này bằng những phương thức khác nhau đang cố gắng đáp ứng các nhu cầu căn bản của mình và hình thành một nhóm phục vụ toàn thể xã hội” (Thông điệp Bách chu niên, 35).

Nói tóm lại, cẩm nang khích lệ và truyền cảm hứng cho các nhà lãnh đạo doanh nghiệp “xem những thách thức và cơ hội trong công việc của mình; xét chúng theo nguyên tắc xã hội của Giáo hội, và làm (hành động) như những nhà lãnh đạo phục vụ Thiên Chúa” (Ơn gọi của nhà lãnh đạo doanh nghiệp, 87).
 

VƯỜN ĐỊA ĐÀNG VẪN CÒN ĐÂY
Tín Thành

Không biết từ bao giờ, lao động luôn là hoạt động thiết yếu của con người để sinh sống, tồn tại và phát triển trên hành tinh này. Nhưng lao động cũng khiến con người phải mệt mỏi và khó nhọc. Cho nên, chúng ta vẫn có xu hướng tránh né làm việc, muốn “ngồi mát ăn bát vàng” hơn.

Làm việc luôn gắn liền với nặng nhọc?

Thiên Chúa phán: “Ngươi phải làm đổ mồ hôi trán mới có bánh ăn” (St 3, 19). Phải chăng Thiên Chúa đã định phần cho con người phải khó nhọc: đổ mồ hôi, sôi nước mắt mới có của ăn, áo mặc? Con người làm việc trước hết là vì của ăn, sau mới đến mặc và các nhu cầu khác. Làm việc, nói kiểu bình dân cũng là kiếm ăn, kiếm sống. Đó là những hành vi của bản năng sinh tồn. Như vậy, hành vi ấy rất tự nhiên, không ai cưỡng bức hay ép buộc, như muôn loài sinh vật: con trâu tìm cỏ, con cá kiếm ăn, con chim tha mồi, cái cây hút dưỡng chất….  Nhưng trong muôn loài sinh vật, xem ra con người phải cực thân, lao tâm khổ tứ nhất trong hành trình sinh tồn.

Cuộc sống hàng ngày cho thấy rõ, con người vì miếng cơm manh áo, đã và đang nhập vai trong màn kịch cuộc sống lao động vô cùng đa đạng, đa nhân vật: phản diện, chính diện, vừa phản diện vừa chính diện rất tinh vi hư hư thực thực theo kiểu Nhạc Bất Quần; đa thành phần, từ người giàu sang đến kẻ nghèo hèn, từ người trí thức đến tầng lớp bình dân ít học, từ người có chức quyền đến dân đen…, người thì tần tảo sớm tối làm việc thu lợi bằng sức lao động chân chính, kẻ thì toan tính thu lợi bằng việc sử dụng mồ hôi của người khác, lại có kẻ thủ đoạn, mưu mô giành giật, tước đoạt sản phẩm lao động của người khác, thậm chí không ngần ngại chà đạp, hãm hại họ để thu lợi cho mình, sẵn sàng đốt nhà người khác để chỉ luộc một quả trứng gà cho mình. Thương trường là một dạng lao động kiếm sống của con người hiện đại, hệt như chiến trường, nơi chỉ toàn đấu tranh, giành giật, thắng bại và chết chóc. Đúng là lao động tàn khốc!

Tại sao con người xem ra phải khốn khổ hơn muôn loài? Chắc do con người toan tính quá chăng? Vì muôn loài hầu như không có khả năng toan tính. Toan tính là sản phẩm của trí khôn. Vậy hóa ra, tưởng con người “ngon” hơn vạn vật nhờ có trí khôn, ai ngờ chính cái “ngon hơn” ấy đâm ra hại con người. Có lẽ một điều nữa ai cũng nhận thấy, sở dĩ con người toan tính quá là bởi chúng ta muốn chiếm hữu thật nhiều của ăn và vật chất cho riêng mình, nhiều bao nhiêu có thể, hết phần của người khác cũng được? Vậy là bởi lòng tham lam mà phải khổ (triết lý nhà Phật). Người ta mong muốn “cái hơn” là điều hợp lý với qui luật phát triển. Nhưng, tham lam là mong muốn chiếm hữu vượt quá sự chính đáng đối với sức lực, tài năng và nhu cầu của mình. Lòng tham không đáy sẽ đẩy người ta đến thảm họa khôn lường.

Tham lam, ích kỷ dẫn đến hại người và hại mình là tật xấu – nói cách khác là tội của con người. Vậy, khi con người phạm tội, lao động trở nên nặng nhọc. Lời Thiên Chúa phán: “Ngươi sẽ phải cực nhọc mọi ngày trong đời ngươi, mới kiếm được miếng ăn từ đất mà ra” (St 3, 17), là lời tiên báo cho con người biết, sau khi họ đã phạm tội. Chứ Thiên Chúa là Đấng cực tốt lành, không thể định phần đau khổ cho con người. Đến đây ta thấy, nguyên nhân chính yếu nhất khiến lao động của con người trở nên nặng nhọc và khổ đau là bởi TỘI.

“Người ta không chỉ sống nhờ cơm bánh” (Lc 4, 4). Lao động của con người không phải lúc nào cũng nặng nhọc, đổ mồ hôi. Khi xưa, con người sống trong vườn Địa đàng, chắc chắn cũng phải làm việc mới có của ăn, chứ không vô lý mà thức ăn có sẵn chạy vào miệng. Nhưng không có ghi nhận nào nói về sự đau khổ khi ấy. Cảnh tượng Địa đàng luôn là hình ảnh tràn đầy hoan lạc, bình an và hạnh phúc. Rõ ràng, khi con người làm việc kiếm sống với tấm lòng lương thiện, chính đáng và yêu thương nhau, thì sẽ không có nặng nhọc và đau khổ.

“Trong giáo huấn của mình, Đức Giêsu dạy con người không được nô lệ cho lao động. Trên hết, con người phải quan tâm tới linh hồn mình; giành được cả thế giới không phải là mục đích của cuộc đời con người (x. Mc 8,36). Thật vậy, mọi kho tàng trên đời này đều sẽ tiêu tan, còn kho tàng trên trời thì không thể nào bị hư hỏng. Loài người nên đặt hết tâm hồn mình vào những kho tàng trên trời ấy (x. Mt 6,19-21). Vì thế, không được biến lao động thành nguồn sinh ra mọi lo lắng (x. Mt 6,25.31.34)” (GHXHCG, 260). Cuộc sống của con người không phải chỉ cần có nhiều của ăn vật chất như muôn loài sinh vật, mới là hạnh phúc. “Nhân linh ư vạn vật”, người còn phải sống nhờ vào giá trị khác nữa: lòng tử tế, tình yêu thương, niềm tin tâm linh. Chúa Giêsu xác định rõ cho chúng ta biết: “Người ta không chỉ sống nhờ cơm bánh, mà còn nhờ mọi lời do miệng Thiên Chúa phán ra” (Mt 4, 4). Như vậy, con người trong quá trình sống, không phải chỉ có đi tìm cơm bánh, mà còn phải tìm Lời Chúa. Lời Ngài giúp con người làm việc với tấm lòng lương thiện, chính đáng và yêu thương nhau, nên sẽ đưa đến sự sống cho họ và cho mọi người. Biết đặt của ăn vật chất đúng vai trò giới hạn của nó, giúp người ta bớt tham lam và bớt tội, như thế lao động sẽ bớt cực nhọc rất nhiều.

Làm việc vì yêu thương, không những chẳng thấy cực nhọc, mà còn khiến người ta hạnh phúc nữa. Cuộc sống hàng ngày cho thấy, khi hai người nam nữ yêu thương nhau, họ làm việc để phục vụ cho nhau, là thấy hạnh phúc lắm. Cha mẹ và con cái yêu thương nhau, làm việc để nuôi dưỡng, chăm sóc, phục vụ nhau, cũng thấy vui lòng. Cảnh làm việc như vậy có khác chi trong vườn Địa đàng khi xưa.

Vậy vườn Địa đàng là vũ trụ này, Thiên Chúa đã sáng tạo từ ngàn xưa vẫn tốt đẹp và tồn tại đến hôm nay, chỉ có Địa đàng trong lòng người ta là mất đi do tội thôi. Khi con người trở về tình trạng tốt lành nguyên thủy như ngày Thiên Chúa tạo dựng, thế giới nay lại là Địa đàng, lao động lại không còn nặng nhọc, khổ đau.

Thiên đàng và Hỏa ngục cũng chỉ khác nhau ở lòng người, ở chỗ người ta đối xử với nhau thế nào. Có câu chuyện kể sau đây cũng rất đáng suy nghĩ: Một ký giả kia được phép xuống hỏa ngục và lên thiên đàng, để làm một bản phóng sự  sống động về cư dân tại đó.

Trước tiên, anh xuống hỏa ngục, đúng vào giờ ăn. Nhìn vào bàn ăn, anh lấy làm lạ vì thấy trưng bày toàn sơn hào hải vị thơm ngon, làm anh nuốt nước bọt thèm muốn. Nhưng lúc cư dân địa ngục tiến vào phòng ăn, anh ta càng ngạc nhiên hơn, vì thấy ai cũng ốm o, gầy còm, da bọc xương. Chứng kiến họ dùng bữa, kinh ngạc của anh mới tan biến. Vì đũa, muỗng, nĩa, rất dài buộc dính vào đôi tay, không cho phép họ đưa thức ăn vào miệng, nên dù họ cố gắng mấy, thức ăn chỉ đổ ra bàn hay rơi tung toé xuống đất. Tệ hơn nữa là họ tranh giành nhau, và muỗng nĩa, thay vì đưa thức ăn vào miệng, lại thành khí giới đâm chém nhau, máu đổ lênh láng. Khi chuông báo giờ ăn đã mãn, họ buồn phiền rời phòng ăn, dạ dày vẫn trống rỗng.
 
Quá sợ hãi, chàng ký giả rời địa ngục để lên làm phóng sự trên thiên đàng. Đến nơi cũng đúng giờ cơm. Bàn ăn trưng bày những thức ăn rất ngon miệng, song đơn sơ. Quan sát chung quanh, anh thấy ai cũng khoẻ mạnh, tươi vui, xinh đẹp. Đôi tay họ cũng được gắn chặt những muỗng, nĩa hoặc đũa rất dài. Có khác là thay vì họ cố gắng đưa thức ăn vào miệng mình, thì họ lại yêu thương dùng đũa, muỗng, nĩa để đút thức ăn cho nhau. Phòng ăn vang lên tiếng nói, tiếng cười, lời ca hát vui vẻ, thỏa mãn. (Theo thanhlinh.net)

 "Cho đến nay, Cha tôi vẫn làm việc, thì tôi cũng làm việc" (Ga 5,17)

Vườn Địa đàng hay Thiên đàng có phải là nơi không phải làm việc gì, nhàn rỗi, chỉ ngồi chơi xơi nước vẫn no đủ? Một kiểu quan niệm về Thiên Đàng như thế, dễ đưa người ta đến lười biếng, tránh né làm việc, muốn “ngồi mát ăn bát vàng”. Không thiếu cha mẹ người Việt Nam ta xưa nay có xu hướng giáo dục con cái cố gắng học tập để sau này nhàn hạ tấm thân. Làm ra nhiều của cải giành cho con, cũng là muốn chúng sau này khỏi phải làm việc vẫn có ăn. Xem ra, lối yêu thương như thế hướng con cái đến một trạng thái tiêu cực trong tương lai nhiều hơn tích cực. Thực tế chứng minh cho thấy, không thiếu gia đình để lại cho con cái những gia tài kếch xù, nhưng tai họa cho chúng cũng từ đó mà ra.

“Đức Giêsu còn dạy chúng ta cần phải trân trọng lao động. ‘Bản thân Người, sau khi trở nên giống chúng ta trong mọi sự, đã dành phần lớn năm tháng sống trên đời này để lao động tay chân trên bàn thợ mộc’ (Thông điệp Lao động Con người của Đức Gioan Phaolô II, 6) tại xưởng thợ của thánh Giuse (x. Mt 13,55; Mc 6,3), và vâng lời ngài (x. Lc 2,51). Đức Giêsu lên án thái độ của người đầy tớ vô dụng đem chôn nén bạc của mình (x. Mt 25,14-30) và ca ngợi người đầy tớ trung thành và khôn ngoan mà Chủ tìm thấy đang chăm chỉ làm công việc Chủ giao (x. Mt 24,46)” (GHXHCG, 259).

Chúa Giêsu đã khẳng định, Cha Ngài luôn làm việc, và Ngài cũng vậy. Thiên Đàng là nơi có Chúa, vậy đó chắc chắn không phải nơi nhàn rỗi. Nhưng, Ba Ngôi Thiên Chúa: Cha, Con và Thánh Thần hằng làm việc trong yêu thương để sáng tạo, quan phòng, đặc biệt là bắc nhịp cầu giao hòa và thánh hóa thế giới này bằng cây Thánh giá hồng phúc có Con Thiên Chúa ngự. Cho nên, niềm mong ước đến Thiên đàng, không phải là được đến nơi nhàn rỗi, không phải làm gì, mà đúng hơn là nơi làm việc, phục vụ trong tình yêu thương. Chính tình yêu ấy làm cho người ta nên một với Thiên Chúa và với nhau, nhờ đó mà thông phần vinh quang viên mãn, hạnh phúc tràn đầy với Ngài.

Thi sĩ Anh thế kỷ 17 John Milton sau khi sáng tác tập thơ Paradise Lost (Vườn Địa Đàng đã mất), trước câu hỏi đặt ra bởi Thomas Ellwood “Ông đã nói nhiều về Vườn Địa Đàng đã mất, ông phải nói gì về Vườn Địa Đàng tìm được?”, đã viết tiếp thi phẩm Paradise Regained (Vườn Địa Đàng lấy lại), trong đó ông mô tả cuộc chiến nơi hoang địa giữa Chúa Giêsu và Satan và Ngài đã chiến thắng để giành lại Vườn Địa Đàng cho chúng ta.

Địa đàng vẫn còn đây khi “Người ta sống không chỉ nhờ cơm bánh, nhưng còn nhờ mọi lời miệng Thiên Chúa phán ra” (Mt 4,4).
 

KHÔNG NGUYÊN BỞI BÁNH...

Con sóng nhỏ

Cho tôi chung một cánh tay,
Để thấy mình hữu ích, nhọc nhằn này sẻ chia...

Tôi có một niềm vui, miên man, chan chứa
Khi được dùng bàn tay, con tim, khối óc thể hiện bản thân
Dẫu vốn liếng Người trao: nhỏ nhoi một nén, hay tín cẩn gấp mười lần1
Xin góp cùng anh chị em, bàn tay ta xiết chặt.
Tình liên đới yêu thương, trân trọng giọt mồ hôi lao nhọc.
Vượt thoát kiếp hoang sơ: động vật bản năng2
Vươn cao lên tầm nhân vị vinh thăng3
Làm con người theo ảnh hình Thiên Chúa
Tôi cùng với anh em tưới vun trồng tỉa4
Hoàn thiện dần, xây dựng, đắp bồi thêm
Cậy Cha Trời chúc phúc cho mọc lên;
khai mở trí: sáng tạo; ban thành tựu.5
Sống an vui thanh thản dù bận bịu,
Dẫu nhọc nhằn, tất tả, vẫn hân hoan
Hoa trái ngọt thơm từ vườn anh,
               ruộng chị gié lúa vàng,
Tôi xin chung công lái máy cày xới đất
Dù vất vả chân tay, hay nhọc lao trí óc
Công nghệ thấp cao phục vụ con người
Trước mặt Cha Trời, biết mấy nhỏ nhoi
Chỉ giá trị nơi tấm lòng cống hiến.
Kìa những công trình dựng xây, hiên ngang, hoành tráng
Cầu vượt nâng cao tầm kiến trúc thị thành
Sẽ trơ vắng nơi nào
     thiếu bóng hình Mẹ thiên nhiên,
                   dịu mát sắc cây xanh
Cho mềm mại những cứng khô khoa học
Bệnh viện, thuốc men, và muôn vàn máy móc
Liệu có chữa lành thương tích thẳm sâu tim?
Liệu có ủi an dịu xoa, những vật vạ tâm hồn?
Khi kẻ có bổn phận cứu người
             mang trái tim đông lạnh !
Trường học, thầy cô: có lấy yêu thương mà giáo dục?
Hay chỉ lạnh lùng: thành tích, tỷ lệ thôi !

Hỡi niềm vui sẻ san, phục vụ – bạn đâu rồi?
Để tôi biết trân quý những cụ già, những em thơ nhỏ,
Để tôi biết chìa bàn tay đỡ nâng người cơ nhỡ,
         người lao động chân tay, thợ thuyền, người khuyết tật,
                                        những số phận hẩm hiu...
Để tôi sống tinh thần bác ái bởi tình yêu
"Ai không MUỐN làm, thì đừng ăn"6 – luật yêu LỜI CHÚA dạy
Chúa đòi buộc tôi: trổi vượt trên lẽ công bằng vốn thấy
Như thuở xa xưa luật Cựu ước thực thi
Chúa muốn tôi lao động không chây ỳ
Nhưng tiên vàn phải kiếm tìm Nước Chúa...7
Và được nghỉ ngơi,
        Sabat êm đềm, thiên đường ngay trần thế
Xin thánh hoá tặng phẩm tay Ngài và lao nhọc chúng con
Xin tiến dâng Cha trong Hy tế tạ ơn
Để bánh rượu nên Thần lương Sự sống.
Vì "con người sống không chỉ nhờ cơm bánh..." 8

-----------------------
Chú thích:
1    x. Mt 25,14-30
2-3  x. Vatican II (Hiến chế Vui mừng và Hy vọng số 35)
4-5  x. 1 Cor 3,6
6    x. 2 Tx 3,10 (Kinh Thánh Lm Nguyễn Thế Thuấn)
7    x. Mt 6,33
8    x. Mt 4,4

                                                            

VIỆT NAM THẤT THOÁT SỨC DÂN
Long Thành.


Hiện trạng đáng buồn

Lâu nay Việt Nam ta nói nhiều đến khái niệm “chảy máu chất xám”, diễn tả hiện trạng những trí thức mất cơ hội cống hiến cho nước nhà, phải đưa tài trí và tâm huyết đi phục vụ cho các ngành khoa học ở nước ngoài.

Nhưng còn một thực trạng đáng nói nữa, cũng từ nhiều năm nay, chính phủ Việt Nam thực hiện và cho phép thực hiện chế độ “xuất khẩu lao động”, nay gọi với cái tên mĩ miều hơn chế độ “tu nghiệp sinh” hoặc “thực tập sinh”. Khởi đầu chỉ những doanh nghiệp nhà nước mới có quyền làm, những năm gần đây đã cấp phép cả cho tư nhân. Cho nên, dịch vụ này có xu hướng đang phát triển mạnh.

Các doanh nghiệp thực hiện gọi là các công ty phái cử. Thường thì các công ty phái cử của Việt Nam hợp tác với các nghiệp đoàn của nước ngoài, các nghiệp đoàn ấy đi tìm các doanh nghiệp trong nước họ có nhu cầu tuyển lao động nước ngoài. Và qua đó, các bạn trẻ (có tay nghề và cả không có) được đưa đến các công ty, nhà máy, công xưởng…, để làm việc, chủ yếu ở các ngành công việc nặng nhọc: cơ khí , hàn xì, nấu ép nhựa, điện tử, may mặc, sơn, chăn nuôi, trồng trọt…

Đây là một hoạt động rất “béo bở” cho các công ty phái cử và các nghiệp đoàn nước ngoài. Các công ty phái cử ngoài thu lợi từ việc nộp phí xuất cảnh của người lao động (NLĐ), họ còn thu một khoản đáng kể từ lương tháng của NLĐ trong suốt thời gian khoảng 3 năm làm việc ở nước ngoài. Càng đưa được nhiều người đi, họ thu lợi càng cao.  Cho nên đôi khi, một số công ty phái cử bất chấp lợi ích, sự an toàn, và điều kiện làm việc của NLĐ, họ hợp tác với những nghiệp đoàn hoặc doanh nghiệp không tốt ở nước ngoài, và đưa NLĐ của mình đi như “mang con bỏ chợ” để thu lợi.

Các bộ phận “tạo nguồn” của công ty phái cử về tận địa phương để quảng bá và tuyển mộ. Rất nhiều bạn trẻ, chủ yếu ở độ tuổi 18 – 30, đã và đang được mời gọi tham gia vào chế độ “tu nghiệp” này. Họ là người đang ở độ tuổi rực rỡ nhất về sức khỏe, sự năng động, sáng tạo. Nhưng cái rực rỡ ấy lại phải đưa đi cống hiến cho người ngoài. Chắc bản thân các em và gia đình cũng không muốn, nhưng vì trong nước quá thiếu công ăn việc làm, đành phải xa gia đình, vợ con, người yêu,… đem thân đi làm giầu cho nước người, lao động trong một hoàn cảnh khá khắc nghiệt, bị quản lý nghiêm ngặt về thời gian, suốt 3 năm không được về thăm gia đình. Chẳng may gặp sự cố gì, việc nhờ cậy giúp đỡ cũng khó khăn, cả về khả năng lẫn điều kiện.

Đồng lương của NLĐ được trả cũng rẻ hơn nhiều so với người bản xứ cùng làm công việc như nhau, đã vậy còn phải khấu trừ đi non một nửa để nuôi nghiệp đoàn và công ty phái cử. Thế là chẳng khác chi một cổ đôi ba tròng, bị ăn trên đầu trên cổ.

Trách nhiệm người quản lý xã hội

Để thất thoát một nguồn lao động ở độ tuổi sung mãn như vậy thật đáng tiếc. Trách nhiệm đầu tiên phải thuộc về Nhà Nước, những người quản lý xã hội hiện nay. Đã không tạo ra được đủ công ăn việc làm, không xây dựng được những công ty, công xưởng, nhà máy,… thành môi trường làm việc tốt cho người dân; lại còn lấy đất đai của dân để đầu tư  vào các dự án tốn kém mà chỉ phục vụ cho một số rất ít người, ví dụ các dự án sân gôn. Đền bù cho họ không được là bao, tiền đền bù người nông dân tiêu chẳng mấy chốc hết, ngó ruộng đất thì mất rồi, thành ra thất nghiệp trắng tay.

Giáo huấn xã hội Công giáo (GHXHCG) chỉ rõ rằng:
“Vấn đề công ăn việc làm đang thách thức trách nhiệm của Nhà Nước, là cơ quan có nhiệm vụ đẩy mạnh các chính sách lao động tích cực, tức là những chính sách khuyến khích tạo công ăn việc làm ngay trong lãnh thổ quốc gia.  Nghĩa vụ của Nhà Nước không phải là trực tiếp bảo đảm quyền lao động của mỗi công dân, khiến cho toàn bộ đời sống kinh tế trở nên hết sức cứng nhắc, cũng như hạn chế các sáng kiến tự do của cá nhân, cho bằng là “duy trì các hoạt động kinh doanh bằng cách tạo ra những điều kiện có thể bảo đảm có công ăn việc làm…” (x. TLHTXHCG 291).

Trách nhiệm của nền giáo dục thiếu thực dụng

Ngành giáo dục của ta chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển về khoa học, kỹ thuật và công nghệ của thời đại. Việc học còn quá thiếu tính thực dụng. Một sinh viên mới ra trường được tuyển vào làm trong một công ty phần mềm chia sẻ: “Chúng em vào công ty, phải được các kỹ sư nước ngoài và đồng nghiệp lớp anh chị huấn luyện cho từ những cái cơ bản, mới làm việc được..”. Các trường dạy nghề hiện nay còn quá thiếu và không trang bị được tay nghề cần thiết, đáp ứng nhu cầu công việc cho các doanh nghiệp trong nước cũng như nước ngoài tại Việt Nam. Cho nên nguồn lao động trẻ được tuyển dụng theo chế độ “tu nghiệp sinh” ấy đa số làm những công việc chân tay, thấp kém và nặng nhọc nhất…

“Duy trì công ăn việc làm càng ngày càng lệ thuộc vào khả năng chuyên môn của người lao động. Các hệ thống giáo dục và đào tạo không được bỏ qua việc đào tạo nhân bản hay công nghệ, là những điều rất cần để đương sự có thể chu toàn trách nhiệm một cách hiệu quả. Nhu cầu ngày càng phổ biến là mỗi người phải thay đổi việc làm nhiều lần trong cuộc đời mình đòi hệ thống giáo dục phải cổ vũ mọi người sẵn sàng tham gia việc cập nhật và tái huấn luyện liên tục. Người ta nên dạy người trẻ biết hành động theo sáng kiến của mình, dám nhận trách nhiệm đương đầu bằng khả năng chuyên môn của chính mình trước những rủi ro gắn liền với bối cảnh kinh tế biến động – một bối cảnh thường không thể dự đoán được.” (x. TLHTXHCG 290)

Trách nhiệm của người sở hữu quá nhiều của cải & điều kiện (các đại gia)

Việt Nam hiện tại không thiếu người có rất nhiều tiền của và cả khả năng tài trí. Chỉ cần vào gút-gồ (google) nhập chữ ‘đại gia’ và tìm kiếm, thì ra không biết bao nhiêu thông tin đại gia từ Bắc chí Nam: đại gia xây nhà trăm tỷ, lâu đài đẹp như mơ của đại gia Việt, đại gia ‘lộ’ khối tài sản ngầm ngàn tỷ, đại gia và chân dài,…vv… Các đại gia của ta không biết làm ăn cách nào, nhưng vô cùng giàu có, khoảng cách họ với những người làm công cho họ có thể lên đến hàng nghìn, hàng triệu lần. Và khi giàu có rồi họ lo tôn tạo cơ ngơi, nơi ở rất hoành tráng xa hoa, như vua chúa ngày xưa; và ăn chơi hưởng thụ tối đa, ném tiền qua cửa sổ vào những dịch vụ ăn uống xa xỉ, hưởng lạc với các chân dài, gái đẹp rất phóng túng...!

Đúng ra họ phải quan tâm đến xã hội và công ích, đến những hoàn cảnh sống của đồng bào mình hơn. Họ nên dùng tiền của và tài trí để tạo lập nên nhiều cơ hội việc làm hơn cho giới lao động, đồng thời thiết định một qui chế lao động với các chế độ công bằng hơn trong tương quan giữa người sử dụng lao động và người lao động, để tránh rơi vào tình trạng giới chủ thì thu lợi quá nhiều, người lao động thì đồng lương không đủ sống.

Nếu không như thế, theo Nguyên tắc Liên đới của GHXHCG, các đại gia có thể ở vào tình trạng mắc nợ xã hội mà không lo trả:

“Nguyên tắc liên đới đòi hỏi con người hôm nay phải ngày càng nhận thức rõ hơn rằng họ chính là người mắc nợ xã hội mà trong đó họ là thành viên. Họ là những người mắc nợ vì tất cả những điều kiện đã làm cho cuộc sống của họ trở nên đáng sống, và vì những di sản không thể phân chia được nhưng rất cần thiết do văn hoá, do sự hiểu biết khoa học và kỹ thuật, do của cải vật chất và phi vật chất cũng như do tất cả những gì mà điều kiện con người mang lại…” (x. TLHTXHCG 195)

Nguyên tắc Công ích trong GHXHCG cũng chỉ ra rằng, người ta không được quyền sống làm ngơ (vô cảm) với người khác, với những hoàn cảnh sống xung quanh mình. Một xã hội mà các thành phần dân chúng sống trong đó phát triển đều thì mới tốt đẹp, văn minh và ổn định:
 “Con người không thể tìm được sự phát triển mỹ mãn nơi chính bản thân mình, nếu bỏ qua sự kiện là con người hiện hữu “với” người khác và “vì” người khác. Sự thật này không chỉ bắt con người phải sống với người khác ở các cấp độ khác nhau trong đời sống xã hội, mà còn bắt con người phải không ngừng tìm kiếm – không chỉ tìm kiếm trong ý tưởng mà cả trong thực tế cụ thể – điều tốt, tức là ý nghĩa và sự thật, được tìm thấy trong hết mọi hình thức đang có của đời sống xã hội…” (x. TLHTXHCG 165)

Không ai có quyền cho mình đứng ngoài việc xây dựng công ích, người có khả năng hơn, có điều kiện hơn thì càng phải đóng góp nhiều hơn:
“Công ích có liên quan tới mọi thành phần trong xã hội, không ai được miễn cộng tác vào việc thực hiện và phát huy công ích, tuỳ theo khả năng của mỗi người…” (x. TLHTXHGC 167)

Hiện trạng nước ta hiện nay có quá nhiều việc cần phải khắc phục, nhìn vào đâu cũng có vấn đề. Muốn làm thì phải có nhân sự, nhân sự hiện tại thừa mà lại thiếu. Người có khả năng và điều kiện thì hoặc không có cơ hội cống hiến, hoặc không chịu cống hiến cho đất nước; số khác có khả năng và sức khỏe nhưng không có điều kiện phát huy, thì bị nước ngoài trưng dụng mất. Thành ra tổn hại cho nguyên khí quốc gia biết chừng nào. Trong tình cảnh đó, GHXHCG đủ sự soi sáng và hướng dẫn cần thiết để khắc phục hầu hết các vấn đề của xã hội, có điều chúng ta có biết tận dụng nguồn cẩm nang quí báu này không?

 

NHỮNG NGHỀ TRÔNG THẤY MÀ ĐAU ĐỚN LÒNG

Tâm Hiền

 
Tôi suy đi gẫm lại Giáo huấn Xã hội về lao động, nhất là số 310-322 nói về NHỮNG ĐIỀU MỚI MẺ: Lao động nay đã thành toàn cầu hóa, công nghệ bây giờ là công nghệ điện tử “nhanh như chớp”. Nhà máy của một đại công ty có thể được đặt rải rác khắp hành tinh. Ông chủ ở một nơi, công nhân nhà máy ở nhiều nẻo, điều mà Giáo huấn Xã hội gọi là "phân mảnh vật lý chu kỳ sản xuất", “phân tán sản xuất”.
 
Giáo huấn Xã hội báo động những thách đố do tác động của toàn cầu hóa trong lao động, nhất là trên bình diện đạo đức và văn hóa.
 
Việt Nam cũng bị những thách đố lao động. Có những điều tiếng là “mới” nhưng thuộc loại “những điều trông thấy mà đau đớn lòng”!
 
1. NGHỀ BÁN MÁU
 
Tôi ở bệnh viện để nuôi mẹ bị suy thận. Cạnh giường mẹ tôi là một cụ già miền Tây quá nghèo. Con cái của cụ gầy guộc, vừa nuôi cụ nằm viện, vừa phải đi bán máu mình cho ngân hàng máu để có tiền nuôi cụ và thanh toán viện phí. Ban ngày đi bán máu, ban đêm về lại nhà thương, có điều giường ngủ là ghế đá bệnh viện. 
 
Kết quả của nghề bán máu? Hai vợ chồng rơi vào lao phổi!
 
2. NGHỀ BÁN THÂN
 
Chàng sinh viên nghèo, gốc tỉnh lẻ, không trả nổi học phí và tiền trọ. Ngày kia, có người đến rủ đi làm nghề béo bở, trả nổi tiền trường, vừa được bao ăn sung sướng tấm thân, lại được khách hàng Singapore, Malaysia... đưa đi chơi nước ngoài.
 
Kết quả hành nghề? Chàng bị HIV và mồng gà ở cơ quan sinh dục.
 
Tôi chỉ nêu hai nghề tương đối mới (nghề bán thân mới đối với nam), còn những nghề tuy không mới nhưng có thể coi là mới đối với du khách đến Việt Nam.
 
3. NGHỀ BÁN CHÁO PHỔI
 
Lương giáo viên ba cọc ba đồng sao nuôi nổi con? Thôi thì ban ngày dạy ở trường, tất tả cho nhanh về đến nhà để dạy chiều tới đêm.
 
Kết quả bán cháo phổi? Bệnh tật và có thể bị con cái nhìn như xa lạ vì thì giờ với con quá ít!
 
4. NGHỀ ĐẤM BÓP GIÁC HƠI
 
Du khách nghe những tiếng kêu lúc đêm khuya, vang lên trong ngõ hẻm “xúc xắc, xúc xắc”. Du khách chạy ra xem: một thanh niên khuôn mặt gầy gò, gốc di dân Thanh Hóa.
   
Kết quả những đêm rao xúc xắc: lao phổi.
 
Vài câu chuyện trên nói lên những nét chấm phá của “một nước Việt buồn” với những não nề, với những nghề gây thương tổn cho chủ thể lao động.
 
Cái nhìn lạc quan của vị Tôi tớ Chúa

Bất giác, tôi nhớ đến cố Hồng y Nguyễn Văn Thuận. Giữa “những điều trông thấy mà đau đớn lòng”, Ngài viết nên những hàng châu ngọc về Việt Nam trong bài “Con có một tổ quốc”:
 
   Tiếng chuông ngân trầm,
   Việt Nam nguyện cầu
 
   Tiếng chuông não nùng
   Việt Nam buồn thảm
 
   Tiếng chuông vang lừng
   Việt Nam khải hoàn
 
   Tiếng chuông thánh thót
   Việt Nam hy vọng
 
Giữa những bi thảm của hoàn cảnh chung quanh, vị Tôi tớ Chúa vẫn có cái nhìn lạc quan: “Tiếng chuông vang lừng/Việt Nam khải hoàn”. Trong quyển Tóm lược Học thuyết Xã hội của Giáo hội, mà ngài có công khởi thảo, tầm nhìn lạc quan vươn xa đến tầm mức toàn cầu: “Các khía cạnh tiêu cực của sự toàn cầu hoá lao động không được làm tổn hại khả năng mở rộng ra cho tất cả mọi người: khả năng thể hiện một nền nhân bản về lao động trên phạm vi hành tinh, thể hiện tình liên đới trong thế giới lao động trên cùng cấp độ toàn cầu, để nhờ làm việc trong những bối cảnh giống nhau, trải rộng khắp thế giới và nối kết với nhau, người ta sẽ hiểu rõ hơn cùng một ơn gọi được chia sẻ cho họ” (TLHTXHCG 322).

Thế nào là “cùng một ơn gọi được chia sẻ”?  Ta hãy đọc tiếp trong quyển cẩm nang Giáo huấn Xã hội trong phần nói về “Đức Giêsu, con người lao động” (TLHTXHCG 259-263):

“Lao động diễn tả một chiều kích căn bản của cuộc sống con người với tính cách sự tham gia không những vào hành vi sáng tạo mà còn vào hành vi cứu chuộc nữa. Những ai chịu đựng những khó khăn vất vả của lao động trong sự kết hợp với Đức Giêsu thì cộng tác, theo một nghĩa nào đó, với Con Thiên Chúa trong công cuộc cứu chuộc của Người và cho thấy họ là môn đệ Đức Kitô vác thập giá hằng ngày trong hoạt động họ được kêu gọi thi hành” .

 

Nơi tôi làm việc cũng là nơi cứu độ
và thánh hóa, vậy mà…
Minh Hiền

Nhiều khi tôi ghét đi làm vì tôi lười biếng và ghét mấy người trong sở làm.

Tôi bậm môi đến sở làm chỉ vì tôi cần tiền chứ không yêu lao động theo nghĩa tích cực của công ăn việc làm.

Tôi cũng quên đi nhiệt tình truyền rao Tin Mừng cho sở làm : 

Chúa dạy tôi phải đi đến cùng trời cuối đất,

Đức giáo hoàng dạy tôi phải đi ra cõi ngoại biên.

Tôi thì thích ở an nhàn trong nhà mình, chả đụng đến ai:

    Xin cho tôi hai chữ bình yên.

    Đèn nhà ai nhà nấy rạng.

Tắt một lời, nếu phải làm một "bản kiểm điểm" về tôi, thì rõ ràng tôi là người lao động THIẾU XẢ THÂN. Tôi thiếu đức tin, đức cậy, đức mến và đức liên đới khi sống ở sở làm.

Thiếu bốn nhân đức trên nên khó lòng mà tôi mang đến cho đồng nghiệp niềm hy vọng vững bền, niềm tin vui khi sống và làm việc, và nhất là mang cho họ tình yêu mà Chúa muốn nhờ tôi mang đến cho trần gian.

Tôi có lúc thấy mình "nhàn nhạt " như muối đã tàn, như son đã phai.

Tôi đi tìm nguyên do đã làm cho tôi "tắt lửa lòng" với việc đời:

   - Do đất nước tôi đang bị bí lối toàn diện khiến tôi cũng bị "cuốn theo chiều gió"?

   - Do lương tôi thấp quá so với Thái Lan?
 
   - Do tôi thiếu đàn anh, đàn chị gương mẫu?

   - Do tôi xa dần những đấng bậc, giới tâm linh (cha xứ, tu sĩ, sách báo đạo...)?

Suy cho cùng, có lẽ do tôi không quyết tâm "TRỞ NÊN GIÀU CÓ TRƯỚC MẶT THIÊN CHÚA" (Lc 12, 21).

Kinh tế và lao động là hai bộ mặt tối quan trọng của xã hội, vậy mà tôi thờ ơ dù tôi là thành viên xã hội, được xã hội san sẻ bao nhiêu là công ích.

Làm giàu nhân đức tin, cậy, mến, liên đới để mang ơn cứu độ cho sở làm, giúp nơi đó được phát triển, vậy mà tôi đã thành muối nhạt mất rồi!

Ai ơi giúp tôi,

Chúa ơi cứu con.

(Suy tư theo Giáo Huấn XHCG số 326)
 
Tai nạn trong giới lao động!
Liên đới « nói » gì với ta?

Nguyễn Khang
 

Chuyện thứ nhất: Công nhân chết trong buồng tắm vì điện giật. 

Mới từ Bắc vô Nam tìm được việc làm để gửi tiền ra Bắc nuôi mẹ già. Đi làm về, đặt áo ướt lên dây điện buồng tắm nhà trọ, điện giựt, lăn quay ra chết ngay lập tức. Xác lại được chuyển từ Nam về Bắc.

Chuyện thứ hai: Mảnh kim loại văng ra, ghim vào tròng mắt vì không đeo kính bảo hộ.

Ông chủ đã nhắc nhở nhiều lần “Cẩn tắc vô ưu” mà cứ cố tình "đánh trống lảng". Mảnh kim loại làm mù luôn con mắt.

Chuyện thứ ba: Tóc cuốn vào máy gây lột trần da đầu, lộ toàn bộ xương sọ.

Lẽ ra cô ấy phải đội mũ che tóc chứ?

Kể sao cho hết những tai nạn gây chết chóc và thương tật.

Có lẽ tôi sẽ tập bỏ dần cái tính "ngồi mà nguyền rủa bóng tối". Tôi sẽ tập "xem xét vấn đề" và cùng với nhóm Xã Hội Công Giáo xắn tay áo "giải quyến vấn đề". 

NHỚ LẠI VÀ SUY NGHĨ

"Các nhà khoa học và văn hóa được mời gọi hãy tham gia giải quyết những vấn đề phức tạp và rộng lớn, liên hệ đến lao động, mà tại một số nơi đã lên tới mức bi đát. Sự đóng góp của những người ấy rất quan trọng để có thể đưa ra được những giải pháp thích hợp" (GHXH. số 320).

Tôi là bác sĩ chỉ biết ngồi trong nhà thương và chờ đợi những tai nạn đã rồi, những thân thể rã rời nát tan be bét máu me. Thế rồi chúng tôi cưa chân cưa tay, móc bỏ con mắt đã vỡ vụn, cắt bỏ lá lách chấn thương dập nát, cưa sọ để moi bỏ những phần não bị nghiền nát...

Nếu may mắn sống sót, nạn nhân sẽ phải tập luyện để phục hồi chức năng nhưng than ôi, "Thời oanh liệt nay còn đâu!” Việt Nam có thêm những thanh niên mù lòa, què cụt, ngớ ngẩn vì chấn thương sọ não!

Tôi là nhà báo, nhà văn hóa, tu sĩ ư? Tôi sẽ viết báo, lên giảng đàn, làm phim... để nhắc nhở các công nhân, các chủ nhân, các học trò, các bậc cha mẹ phải luôn coi chuyện giáo dục là quốc sách, đừng để xảy ra những tai nạn làm nghèo đất nước vốn đã, đang và sẽ khổ ải muôn trùng (câu văn Giáo Huấn dùng đến chữ BI ĐÁT, có lẽ nước Việt Nam đang rất là bi đát muôn mặt?)

MỘT KHÁM PHÁ MỚI TỪ GIÁO HUẤN XÃ HỘI: NHÂN ĐỨC LIÊN ĐỚI.

Giáo Huấn Xã Hội coi nguyên tắc liên đới là một nhân đức (số 193-194). Khi còn bé, tôi chỉ biết có ba nhân đức TIN- CẬY- MẾN nay đã già mới nghe thêm nhân đức thứ tư LIÊN ĐỚI:

   - Liên đới là dấn thân lo cho công ích;

   - Liên đới là dám chịu trách nhiệm về tất cả mọi người;

   - Liên đới là dám liều mất bản thân mình vì người khác;

   - Liên đới là nhận thức rằng ta là người mắc nợ xã hội.

Cả đời tôi tập tành ba nhân đức TIN- CẬY- MẾN đã thấy trầy trật, nhân đức của tôi khi sụt lúc trồi, nay lại thấy "nhô" lên lời mời sống đức LIÊN ĐỚI khiến tôi cứ phải ý thức mình là người mắc nợ xã hội. Tức là mình chẳng còn là kẻ 

   - Đau buồn hời hợt;

   - Thông cảm mơ hồ; và

   - Xa lạ ích chung.

Trái lại, từ nay tôi bước theo Đức Kitô, đấng liên đới với nhân loại sâu xa tới mức "chết trên thập giá, trao ban hoàn toàn vô điều kiện, tha thứ và hòa giải" (GHXH, số 196).

Dừng suy tư, về với đời thường:

Anh bác sĩ vừa mổ cấp cứu cho đồng bào, vừa miên man nhân đức Liên đới.

Vị tu sĩ, nhà văn hóa, nhà báo... lúc viết bài, lúc giảng giải, lúc làm phim... mà lòng dâng lên những tình tự liên đới với tổ quốc, quê hương và nhân loại.

Nhờ thế, nhờ sống tình liên đới lúc chúng ta đang lao động, chúng ta sẽ "làm cho tính nhân bản của lao động được lộ ra trên cấp hành tinh" (GHXH, số 322).
                                                           
 

GÁNH NẶNG
Thảo Li

Trên bờ vai chai sần của mẹ đã gánh biết bao mồ hôi, sự tảo tần, vất vả để nuôi dưỡng mười anh chị em chúng tôi nên người. Không lời than thân hay trách phận. Mẹ đã đến với Người, Người cất gánh nặng ấy và cho nghỉ ngơi bồi dưỡng.
Ngày xưa, gỗ phải mềm xuống trên đôi vai và trở nên nhẹ nhàng trên bước đi của mẹ.
Ngày nay, gánh của tôi không phải là một thanh gỗ vô tri, không hình thù của đòn gánh, nhưng nó có sức nặng ghê gớm mà tôi phải gánh hàng ngày. Mọi thứ đều đổ vào gánh: thuê nhà, điện, nước, xăng, thức ăn … cầu Trời cho đừng ốm đau. Vật giá leo thang, gánh lại càng thêm nặng, bước đi càng nặng nề, khó đi.
Gánh mà ai cũng phải gánh đó lại là gánh nợ (xấu) của Quốc gia. Theo Ngân hàng Thế giới (World Bank), hiện nay một công dân của nước Việt vừa mới chào đời là phải gánh 1.200 USD nợ[1]
Làm sao để phát triển khi thảm trạng nghèo đói, thiếu thốn về mọi mặt và bất công lan tràn?
Thiên Chúa tạo dựng con người giống hình ảnh của Ngài, biết lao động để mưu sinh và phục vụ công ích. Hành vi của con người có phẩm giá bất khả nhượng, không phải là hàng hóa, được xuất phát nơi con người và hướng đến con người. Lao động để cho con người, chứ không phải con người để cho lao động.
Giáo hội luôn tìm kiếm giải pháp để bênh vực, nâng đỡ, bảo vệ và thăng tiến. Sao cho quyền tư hữu, quyền của những người nghèo và yếu kém được cải thiện. Đặc biệt, quyền lập hội phải được hưởng quyền tự trị thật sự đối với chính quyền, để theo đuổi những mục tiêu riêng bằng cách chân thành cộng tác với nhau và luôn đặt mình phục vụ những đòi hỏi của thiện ích (281 HTXHCG).
Chính quyền có nghĩa vụ phải bảo đảm cho các công dân của mình không bị mất thời gian nghỉ ngơi và sự thờ phượng Thiên Chúa vì kinh tế (286 HTXHCG). Các hệ thống giáo dục không được bỏ qua việc đào tạo nhân bản. Tạo công ăn việc làm, kích thích các hoạt động đang thiếu việc hoặc hỗ trợ các hoạt động trong những cơn khủng hoảng.
Khi mỗi công dân được an cư lạc nghiệp thì gánh nặng không còn đè lên bất cứ một ai. Thế hệ mai sau không còn mang gánh nợ (xấu) kia.
Chúa nói: “Tất cả những ai đang vất vả mang gánh nặng nề, hãy đến cùng tôi, tôi sẽ cho nghỉ ngơi bồi dưỡng”. (Mt 11,28)
 

KÝ SỰ HUẾ (tt)
Đông Tây
 Rời các thánh tích lúc 12h30, xe đưa chúng tôi về dùng cơm trưa tại nhà xứ Phanxico, vừa đến nơi, tiếng cười, đùa ồn ào lại vang lên. Thủy lại lên tiếng chọc ghẹo anh Thiện làm cho anh hơi bị quê về sự nhầm lẫn của mình, riêng đối với tôi sự chọc ghẹo ấy có cái gì thân thương, và sự  nhầm lẫn ấy làm cho mọi người tìm hiểu thêm ý nghĩa của việc truyền giáo và sống đạo thời phong kiến. Vào đến phòng ăn, cha H và một linh mục bạn của cha tươi cười chào đón đàn con đã trở về.
Anh chị em chào hai cha, đi rửa mặt, rồi mọi người được mời vào bàn ăn, sau khi cùng hai cha đọc kinh,  không khí trở nên ồn ào như vỡ chợ, cha hỏi thăm đàn con về  các buổi sinh hoạt tại La Vang, các con tranh nhau thưa chuyện cùng cha, tiếng mời chào “dzô dzô” thật là hào hứng. Cuộc hành trình từ Quảng Trị về Huế, chuyến thăm chùa Linh Mụ và các Thánh tích làm cho anh chị em ai cũng đói, thức ăn ngon bày trên bàn lại rất hấp dẫn, nhiều món ngon lạ, làm cho ai cũng tập trung vào “ chuyên môn” một cách cao độ và thật sự nghiêm túc. Món mực luộc chấm nước mắm gừng tuyệt vời, món cá “bóp”, rau sống cuốn bánh tráng , canh măng với cá thác lác ăn kèm với bún, món gà nấu với xả chấm bánh mì. Đặc biệt là món cúm núm xào chua ngọt, không biết tôi còn quên món gì không? Anh chị em ai nhớ xin nhắc dùm, hihi! Lúc ấy mọi người như đang chiến đấu, với nhiệm vụ được giao là dọn sạch những gì hiện diện trên bàn. Tôi âm thầm, một mình thanh toán món gà với bánh mì, canh cá thác lác với bún cách say sưa không mệt mỏi, liếc qua thì thấy anh Kế và chị Viên cũng đang lặng lẽ, nhưng rất nhiệt tình với món bánh tráng cuốn rau sống và “cá bóp”,  không kém gì tôi ( xin lỗi, nếu không muốn nói là có phần hơn tôi ). Đảo mắt một lượt để tìm anh Luật nhà ta, thì ra anh ẩn mình ở cuối bàn một cách kín đáo, bao chung quanh anh là các chị Huế. Một chị đang giới thiệu các món ăn và cách chế biến, trong khi anh thì đang từ tốn, từ từ thưởng thức một cách thong thả. Nói về anh Kế thì sau khi đã tạm no, thấy món “cúm  núm” còn nhiều nên mời tôi dùng thêm, tôi nhớ là mình gặm mãi mà chẳng thấy thịt, thực tình là chỉ mút rồi bỏ đi, vì toàn là vỏ mà lại rất cứng. (Sau này anh cho biết là tùy theo mùa, ngư dân mới đánh bắt được loại này, và đặc biệt là thịt dồn sang càng bên phải. Xin lỗi anh Kế có biết là anh mời tôi toàn là càng bên trái?! ).

Chờ cho mọi người lên tinh thần, vì đã lưng lửng dạ, nạp lại tạm đủ năng lượng, chị H mời anh chị em tóm lược lại cuốn “Tóm lược HTXHCG, cũng như  đúc kết lại các buổi sinh hoạt”. Anh K thay mặt anh chị em Huế, đứng lên phát biểu: “ Kính thưa các Cha và Anh Chị Em … sáng nay tại La Vang anh Tây nói … với tôi …” và rồi anh K lặng người nói không nên lời, rơm rớm nước mắt, anh Kế ngồi cạnh đã xoa lưng và nắm tay anh mong rằng anh sẽ bớt xúc động, thời gian như lắng lại, mọi người im lặng, chăm chú. Ngồi đối diện, tôi thót tim vì không  biết sáng nay mình nói gì xúc phạm để anh ra nông nỗi này (hết hồn), định thần lại, tôi xin phép chị H được tiếp lời anh K: “Thưa Cha và Anh Chị Em sáng nay khi đi uống café về, tôi có nói với anh K ‘điều anh chị em mình hay trăn trở là chẳng có gì ràng buộc anh chị em mình trong việc đến với nhau để học hỏi, lúc đến lúc đi, nay có lẽ Chúa đã soi sáng, chúng ta đã có câu trả lời. Trước tiên, chúng ta giao ước với Thiên Chúa, ngài sẽ nối kết anh chị em chúng ta lại với nhau, sẽ dẫn đường và sẽ an bài mọi sự cho chúng ta’”. Sau giây phút lắng đọng, sự ồn ào trở lại, anh Luật được triệu tập lên ngồi cạnh cha H để có đôi lời cùng các cha và anh chị em. Anh dùng dằng, quyến luyến chẳng chịu đi, vì ngồi cạnh các chị Huế, được các chị ân cần chăm sóc, Thủy đứng lên xúi anh Luật nên nêu nguyện vọng xin ở lại chỗ cũ, làm mọi người cười ồ. Và rồi Luật cũng phải lên ngồi cạnh các cha, nói lời cám ơn, chia sẻ rằng những tình cảm thân thiết của cha H, anh chị em Huế, là động lực thôi thúc anh chị em SG phải cố gắng duy trì tập san, thực hiện những công việc mới, và mong mỏi rằng anh chị em Huế sẽ hỗ trợ bằng những bài viết, những ý kiến giúp cho việc học và hành, sẽ phát triển như  ông Minh và cha H hằng mong muốn.

Lần lượt tất cả mọi người đều nêu lên sự cần thiết phải học, phải kiên trì với những việc đang làm, dù còn nhiều gian nan, dù sức khỏe chưa tốt, và còn nhiều vất vả trong việc mưu sinh.

Đến 14g30 cha H tiễn anh chị em ra về, mọi người ai cũng ân cần bắt tay nhau thật chặt và lâu như còn muốn nói với nhau nhiều. Anh K đưa chúng tôi về lại nơi nghỉ, hẹn sẽ quay lại đưa chúng tôi ra phi trường Phú Bài lúc 17g để  kịp giờ về lại SG trên chuyến bay khởi hành lúc 18g10 ( anh chị em SG mong rằng sẽ không bị hoãn chuyến bay, vì chiều hôm trước, theo lời một anh kể máy bay đã bị hoãn đến 5 lần, khiến hành khách phải lên tiếng, và mãi đến hơn 1 giờ sáng ngày hôm sau khách mới về đến nhà, thật là khủng khiếp ).

Đúng giờ anh K và anh Thiện đưa chúng tôi đến sân bay,  rồi về lại Huế ngay sau đó. Sau khi làm thủ tục bay và cân hành lý xong, thấy còn sớm nên anh Cả rủ mọi người ra quán trước sân bay uống cafe, tôi và Luật lững thững đi bộ ra quán, những người còn lại không chịu đi, ra đến nơi anh Cả và Luật gọi café, tôi gọi tô mì gói. Trong khi chờ cafe thì thấy những người còn lại lục đục kéo ra,  trên tay lỉnh kỉnh hành lý, nhất là Thủy (nhân vật nặng ký mà tôi sẽ “miêu tả” sau). Khi tô mì được đem đến cho tôi, có lẽ mùi thơm tỏa ra đã làm mọi người thấy đói bụng, bấy giờ chị Vân với lời thông báo thật dễ thương, anh chị em cứ thoải mái kêu món ăn vì đã có quỹ đài thọ. Thủy là người hưởng ứng trước tiên. Mọi người đều gọi bánh mì trứng, riêng anh Kế gọi bánh mì bò, trong lúc mọi người chờ quán mang ra, tôi đang xì xụp với tô mì, thì bánh bột lọc của anh chị em Huế tặng cho anh chị em SG được mang ra, sẵn nước mắm của quán ăn, thế là mọi người bóc bánh, chấm nước mắm ớt ăn một cách say mê. Quán ăn phục vụ quá chậm, gần 15 phút vẫn chưa xong, và khi đem ra lại thiếu bánh mì, thế là lại phải đợi, món bánh mì bò của Kế là phải chờ lâu nhất. Xin kể về nhân vật nặng kí, không những theo nghĩa bóng và nghĩa đen như thông thường, mà phải nói là nặng kí về nhiều nghĩa. Thứ nhất, anh ít khi xuất hiện trong các buổi học, anh chỉ xuất hiện khi lớp tổ chức thảo luận chuyên đề, chiếu phim, mời linh mục hay giảng viên đến hỗ trợ cho một bài học, lúc ấy nhân vật VIP mới xuất hiện với quần áo tươm tất, nước hoa thơm phức, Thủy còn nặng kí về cân nặng có lẽ xấp xỉ 90kg, hành trang cho chuyến đi của anh cũng quá tải, đến nỗi lượt về Thủy phải mặc vào người 2 bộ quần áo, thêm cái áo khoác, và hành lý phải cân chung với mọi người, để đúng với số kg hành lý xách tay theo qui định, và cuối cùng anh ta cũng là nhân vật nặng ký trong làng ăn uống, thanh toán hơn 20 cái bánh bột lọc, 1 ổ bánh mì trứng, bánh ngọt, anh còn hỏi nước thánh  mang ở Đức Mẹ La Vang còn không?  Trước đó một mình anh đã uống một chai 2 lít. (Xin lỗi Thủy, nếu có gì quá, xin bỏ qua cho mình J )

Giờ khởi hành đã đến, mọi người vào làm thủ tục rời Huế về SG. Chuyến bay khởi hành đúng giờ, tuy nhiên do thời tiết xấu, máy bay bị nhồi, lắc nên chậm 20 phút. Khi đến TSN, do tôi ngồi cạnh cửa sổ, thấy thành phố SG hiện ra và trước mắt là sân bay TSN, nhưng máy bay sao cứ bay vòng vòng chưa chịu đáp, sau này mới biết do là hàng không giá rẻ, nên  phải ưu tiên cho các hãng hàng không  khác cất và hạ cánh trước, khi nào có chỗ trống mới đến lượt mình. Đúng 20g45 chúng tôi chia tay nhau, mỗi người mỗi ngả, ai cũng vội vàng để trở về với gia đình. Tôi, chị Viên, Thủy gần nhà nhau nên đi chung taxi  .

Ngồi viết những dòng này, tôi chợt nhớ khoảng 5 năm về trước. Cũng trong buổi họp mặt tại một quán ăn nhỏ gần Tu Viện Mai Khôi, đường Tú Xương. Anh chị em hiện diện có nêu ra câu hỏi : “Lý do gì đã đưa anh chị em đến để học hỏi, chia sẻ về những ‘học thuyết’ khô khan, khó hiểu cuả giáo huấn Công giáo, mà trong thực tế cũng chưa được sự quan tâm, hưởng ứng cuả các tu sĩ và các giáo xứ?”. Có ý kiến cho rằng “ sự kiện Thái Hà” làm cho hàng giáo phẩm VN chia rẽ, giáo dân hoang mang , rồi đất nước VN đe dọa có chiến tranh vì sự bành trướng  cuả Trung Cộng, thậm chí có người cho biết là muốn xử dụng thời gian cho hữu ích, có người vì tò mò. Đến lượt tôi, chị Viên hỏi: Còn anh thì sao? Xin thưa rằng: “Tôi đến đây vì yêu thương, quí trọng anh chị em, anh chị em đã âm thầm, bền bỉ tổ chức các buổi học hỏi, cầu nguyện, chia sẻ. Từ nhà dòng này đến tu viện nọ, đúng theo câu nay đây mai đó (vì thực ra chưa có đơn vị  hay hội đoàn nào đỡ đầu cho anh chị em)”. Và hôm nay, tôi lại có thêm nhiều điều để tin yêu anh chị em hơn nữa, vì những điều anh chị em học và thực hành bấy lâu nay đã được Thiên Chúa chúc lành, các hoạt động như : Phòng tham vấn, tập san học hỏi GHXHCG  xuất bản định kỳ, đĩa nhạc cổ vũ cho HTXHCG, các tập truyện  tranh  giáo dục giới tính như “Mẹ và con gái”, “ Bố và con trai”. Và, hình ảnh sống động cuả hôm nay, là sự nối kết với anh chị em Huế, không xa nữa là với anh chị em Hà Nội, thêm một trang web với nhiều kỳ vọng sẽ ra mắt không lâu.

Điều đọng lại cuối cùng tôi muốn chia sẻ với mọi người để cùng nhau suy tư, trân trọng, đó là những giọt nước mắt, cuả một người trẻ, tuy chưa hề trải qua chiến tranh và một người nay tóc đã bạc màu. Cả hai  tuy về tuổi tác có sự tương phản, một mái đầu xanh chưa từng thấy một ngày dài trên quê hương đầy tiếng súng, một mái tóc bạc đã từng dạy dỗ bao lứa học trò, giờ lại bắt đầu đi học. Những giọt nước mắt trông thật đơn sơ, tự nhiên chảy ra và đọng lại trong lòng mọi người . Những nụ cười mỉm hay chỉ là hé môi cười trên những khuôn mặt nhiều suy tư  trước đây, giờ đã vang lên thành những tiếng cười giòn giã, tươi vui, tràn đầy hy vọng- HUẾ, NƯỚC MẮT VÀ NỤ CƯỜI.
 

Các nữ tu tranh đấu bảo vệ công viên tôn giáo
cho khách hành hương

Peter Nguyễn
 


Công viên Sao Biển nằm giữa những cụm dương xỉ vút cao, nhà hàng, khách sạn, quán rượu và cà phê dọc dài bờ biển Mỹ Khê đầy cát trắng. Trong công viên tôn giáo duy nhất ở Đà Nẵng có tượng Đức Mẹ Sao Biển, tượng Chúa Giêsu Kitô và Thánh Giuse.

Công viên rộng 5.000 mét vuông hàng ngày thu hút hàng trăm du khách và khách hành hương tới cầu nguyện và tìm sự an bình khi thả bước trên những lối đi bê tông uốn lượn qua những thảm cỏ xanh ngát, cây cảnh và hoa lá. Khách hành hương còn thắp nhang, dâng hoa dưới chân các tượng thánh.

Tuy nhiên, rất ít du khách biết được lịch sử của các bức tượng, công viên nằm bên cạnh tu viện dòng Thánh Phaolô thành Chartres, và công lao của các nữ tu cao tuổi đóng góp cho công viên tâm linh này.

Năm 1960 các nữ tu dòng Thánh Phaolô đến vùng đất này xây tu viện, trồng cây ăn trái, rau củ, chăn nuôi và làm nước mắm.

Nữ tu Anna Nguyễn Thị Hòa làm việc ở tu viện này từ năm 2004, cho biết sau năm 1975 chính quyền thành phố Đà Nẵng lấy khu đất rộng hơn 5.000 mét vuông nơi có nhà chế biến nước mắm, trại chăn nuôi gia súc của tu viện để cấp cho cán bộ. Sau đó cán bộ bán lại cho những người khác xây dựng các nhà hàng, khách sạn, quán xá.

“Nhà dòng chúng tôi đã làm đơn gửi lên chính quyền để đòi lại đất nhưng họ không giải quyết”, Sơ Hòa nói.

Nữ tu 72 tuổi kể rằng năm 2005 chính quyền mở con đường chạy dọc bờ biển và lấy tiếp 5.000 mét vuông đất nữa có sẵn tượng Đức Mẹ Sao Biển và tượng Thánh Giuse để làm công viên mà không đền bù cho các nữ tu. Tượng Đức Mẹ đã được các nữ tu dựng năm 1974.

Các nữ tu cương quyết không chịu di dời tượng Đức Mẹ đi nơi khác. Họ làm một cái chòi mái tôn che mưa nắng cho tượng Đức Mẹ, và “các nữ tu già chúng tôi thay nhau ngồi đó đọc kinh đêm ngày trong khi chính quyền vẫn cho xe ủi san lấp mặt bằng xung quanh để làm công viên”, sơ Hòa kể lại.
 
Chị nói chính quyền vẫn tiếp tục yêu cầu các nữ tu di dời bức tượng đi nơi khác cho đến năm 2006 khi bão Xangsane ập vào Đà Nẵng và các tỉnh thành khác. Bão làm 65 người chết, 500 người khác bị thương và làm hư hại 90.000 căn nhà ở Việt Nam.

“Khi ấy người dân địa phương rất ngạc nhiên khi thấy mái che và tượng Đức Mẹ vẫn đứng đó không hề hư hại gì trong khi các cây to lớn xung quanh bị bão đánh ngã đổ”, nữ tu nói.

Sau đó chính quyền công nhận tượng Đức Mẹ trong công viên và đặt tên Công viên Sao Biển.

Năm 2008 các nữ tu cho xây lại bệ chân tượng và làm mái bằng kính và khung sắt chắc chắn. Đức giám mục giáo phận hàng tháng tới dâng lễ cho tu viện và ra viếng tượng Đức Mẹ.

Chị Hòa, đảm nhiệm việc chăm sóc các bức tượng trong công viên, cho biết năm 2012 một cán bộ lấn chiếm một phần đất công viên dựng quán bán bia rượu và định xây một nhà hàng ở đó.

“Các nữ tu cao tuổi kể cả các bà ngồi xe lăn kéo ra hiện trường và nói với ông cán bộ rằng đây là đất của nhà dòng và yêu cầu ông dừng việc xây dựng ngay”, chị Hòa kể. “Tài sản của Giáo hội phải được dùng cho các mục đích chung chứ không phải lợi ích cá nhân”. Thế là ông cán bộ rút lui.

Sau đó các nữ tu dựng một cây thánh giá ở đó lúc đêm khuya nhằm tránh sự ngăn cản của bảo vệ công viên.

Rồi bảo vệ đến yêu cầu các nữ tu đưa thánh giá đi nơi khác nhưng “tôi nói với họ chúng tôi dựng thánh giá để bảo vệ công viên và môi trường”. Khách đến ăn uống ở hàng quán rồi tiểu bậy ở công viên và nhân viên hàng quán cũng đem rác đổ ra công viên nên công viên có mùi rất hôi thối. Nếu tiếp tục xả rác như vậy là làm mất vẻ đẹp văn minh của thành phố, chị giải thích với họ.

“Tôi nói với họ công viên có tượng thánh và tu viện là những địa điểm tôn giáo cần được tôn trọng. Chúng tôi giúp làm đẹp cho công viên để du khách tới thưởng lãm, chụp hình và cầu nguyện”.

Nữ tu nói mặc dù công viên do nhà nước xây dựng nhưng đây là đất của Giáo hội và công viên là một địa điểm tâm linh vì những lý do sau: hướng đông là biển Mỹ Khê hàng ngày có ánh sáng mặt trời chiếu rọi vào; hướng tây giáp tu viện có đặt Mình Thánh Chúa; phía nam có tượng Đức Mẹ Sao Biển; hướng bắc có tượng Chúa Giêsu đứng gần bên Thánh Giá.
 
Năm 2014 các nữ tu hoàn thành việc xây dựng công viên tôn giáo này khi 30 người gồm cả giáo dân dựng một tượng Chúa Giêsu lúc nửa đêm gần bên thánh giá tại công viên. Bảo vệ công viên nói họ dựng tượng trái phép và yêu cầu dời đi nhưng các nữ tu không chịu.

“Chúng tôi tin là Chúa bảo vệ chúng tôi vì chính quyền không còn yêu cầu chúng tôi di dời tượng nữa”, nữ tu nói.

Chị Hòa phụ trách mục vụ cho khách hành hương ở tu viện. Hàng tháng có từ 10-30 nhóm, mỗi nhóm từ 10-100 khách tới tĩnh tâm ở tu viện và thăm quan công viên Sao Biển như một phần trong tour du lịch của họ.

Bà Nguyễn Thị Kim Oanh quê ở Tam Kỳ cho biết “Tôi đến đây mỗi năm hai lần để tạ ơn Đức Mẹ Sao Biển đã chữa con trai tôi khỏi bệnh ung thư gan năm 2011”. Bà đặt bó hoa hồng dưới chân tượng Đức Mẹ rồi lặng yên cầu nguyện.

Con trai bà bị các bác sĩ từ chối điều trị sau khi chữa trị nhiều tháng tại bệnh viện Huế. “Tôi tin Đức Mẹ và hứa sẽ tới đây thăm Mẹ hàng năm sau khi Mẹ chữa lành con tôi và Mẹ đã nhậm lời tôi. Con tôi đã bình phục rồi”, bà kể.

Ông Phaolô Nguyễn Thế Lân hàng ngày đi xe đạp tới công viên để lần hạt và lau dọn các bức tượng trong suốt chín năm qua. Ông bị tai biến và liệt hai chân năm 2005. Con gái ông đưa ông đến công viên cầu nguyện và tập đi thường xuyên và ông đi lại được.

“Tôi biết ơn các nữ tu đã can đảm đấu tranh bảo vệ các bức tượng trong công viên để mọi người đến cầu nguyện và thư giãn sau giờ làm việc”, ông cụ 75 tuổi cho biết.

Ông nói tín đồ các tôn giáo khác cũng đến dâng hoa và thắp nhang trước các bức tượng trong công viên. Nhiều người còn đặt các bảng tạ ơn quanh tường tu viện.

“Đức Mẹ Sao Biển đã trở nên quen thuộc với người dân địa phương và cả người ngoài Công giáo nữa”, ông Lân nói.
 

---

---